Krijgt TikTok jongeren aan het lezen?
Column 11 september 2021 uit Financieel Dagblad - Sanne Kanis
Er is veel kwaads te zeggen over TikTok. Het Chinese sociale netwerk heeft bijvoorbeeld lange en langdradige voorwaarden, die lastig zijn te begrijpen. Wat gebeurt er nu echt met de data en beelden van uw kind? Daarnaast kampt het platform met een imagoprobleem op het vlak van diversiteit en inclusiviteit. Hoewel TikTok stelt een inclusieve missie te hebben (‘At TikTok, we prioritize safety, diversity, inclusion, and authenticity’), lijkt het haaks te staan op de realiteit. Sommige minderheden voelen zich te weinig gehoord en vertoond.
Toch is er ook een positieve noot te vinden, naast de verslavende dansjes en de gemakkelijke interface om zelf filmpjes te maken: TikTok geeft een flinke impuls aan het lezen. De hashtag BookTok op het medium heeft inmiddels twintig miljard views, #bookish bijna drie miljard en #bookrecommendations 1,4 miljard. Net verschenen romans, maar ook oudere, krijgen aandacht doordat influencers hun favoriete boeken delen op TikTok. Hun recensies zijn nogal kort en beperken zich vaak tot een duimpje omhoog of omlaag. Een ideale boekenclub voor mensen met weinig geduld. En leuk voor mensen die boekenclubs vermijden omdat ze slechts het halve boek lezen en daarom niet durven meepraten.
Recensies zijn nogal kort op TikTok, dus is het de ideale boekenclub voor mensen met weinig geduld
Voor schrijvers is het een laagdrempelige manier om een directe fanrelatie aan te gaan. Afgezien van sociale media en voorleesavonden kunnen ze ook hier met lezers in gesprek gaan en feedback krijgen. Door bijvoorbeeld stukjes voor te lezen en direct reacties te krijgen. Welk personage valt in de smaak? Mist er iets aan deze dialoog? Welk boekomslag zouden jullie kiezen en kopen?
Zo wordt TikTok een platform om nieuw materiaal te testen en zogeheten A-B-tests uit te voeren, waarbij gebruikers wordt gevraagd te kiezen tussen verschillende versies. Een werkwijze die bij techorganisaties veelvuldig wordt gebruikt om websites en producten te testen.
Ontlezing en laaggeletterdheid leveren niet alleen persoonlijke problemen op, maar ook maatschappelijke schade. 42% van de jeugd vindt lezen tijdverspilling; gemiddeld lezen jongeren nog geen veertien minuten per dag, aldus Stichting Lezen. Schrijver Adriaan van Dis stelde onlangs voor om dan maar een ‘leesknokploeg’ op te richten.
Als via het platform TikTok de jeugd weer enthousiast wordt gemaakt voor het lezen, is dat misschien niet nodig.